Gospodarka komunalna – wodociągi i kanalizacja

Najistotniejsze działania i zakupy w roku 2023

  • wymieniono zasypki filtracyjne w studniach ujmujących wodę na terenie ujęcia w Szyszkowej, oczyszczono dwa zbiorniki pośrednie na terenie tego ujęcia
  • wymieniono zasypkę jednego z dwóch filtrów wraz z głowicą w SUW Szyszkowa
  • przy okazji działań związanych z pracami remontowymi na moście zamontowano wodomierz, który monitoruje przepływ wody w kierunku ul. Baworowo – utworzono strefę
  • udrożniono jeden z rurociągów między studniami ujmującymi wodę a zbiornikiem wody czystej
  • wyremontowano dach budynku socjalnego na terenie oczyszczalni ścieków
  • wyremontowano dach budynku stacji odwadniania osadu na terenie oczyszczalni ścieków
  • wyremontowano sito pionowe pompowni głównej oraz sito stacji zlewnej
  • usunięto przyczynę zatoru na odpływie z osadnika wtórnego w kierunku pompowni recyrkulacji
  • naprawiono jeden z przetworników pracujący na terenie oczyszczalni ścieków
  • odtworzono odnalezioną w roku 2022 komorę wodociągową na sieci wodociągowej w Stankowicach (Suchej)
  • zakupiono przecinarkę spalinową do rur
  • zakupiono kosę spalinową na potrzeby wykaszania terenów wod-kan
  • zakupiono wybieraki do studzienek kanalizacyjnych
  • zakupiono korki blokujące do rur kanalizacyjnych
  • zakupiono membrany na potrzeby planowanego na rok 2024 remontu jednej sekcji natleniania komory osadu czynnego
  • pomalowano barierki na terenie oczyszczalni
  • zakupiono głowicę przebijającą do urządzenia do ciśnieniowego udrażniania rur
Doszczelnienie dachu budynku prasy na terenie oczyszczalni ścieków
Remont dachu budynku socjalnego na terenie oczyszczalni ścieków
zbiornik na ujęciu w Szyszkowej przed czyszczeniem
zbiornik na ujęciu w Szyszkowej po oczyszczeniu
W trakcie prac oczyszczających na ujęciu w Szyszkowej
osadnik wtórny w trakcie prac naprawczych
usunięta skorodowana końcówka rurociągu
głowica typu „quattro” do urządzenia wysokociśnieniowego
wodomierz strefowy „Baworowo” w trakcie montażu
wodomierz strefowy „Baworowo” po zamontowaniu
zlokalizowanie komory na sieci wodociągowej w Stankowicach (Suchej)
uprzednio zlokalizowana i zniszczona komora została odbudowana i docelowo przykryta pokrywą

Znaczenie monitoringu w zarządzaniu siecią wodno-kanalizacyjną.

W ostatnich latach szczególny nacisk kładziony jest na poszerzanie punktów objętych zdalnym monitorowaniem różnych obszarów wchodzących w skład szeroko pojętej gospodarki wodno-ściekowej. W myśl idei monitoruj i zarządzaj w roku 2023 monitoringiem objęto nowe wodomierze na produkcji wody oraz dwie przepompownie ścieków.

Nie jest możliwe skuteczne zarządzanie procesami w przedsiębiorstwie wodno-kanalizacyjnym bez rzetelnego poznania „materii”, którą się zarządza. Tą „materią” w naszym przypadku są woda i ścieki. Zarówno ilość wody wyprodukowanej, jak i praca pomp w przepompowniach ścieków przekładają się bezpośrednio na finanse gminy.

Monitoring produkcji wody

W 2023 roku zamontowano rejestratory na ujęciu w Stankowicach oraz na wodomierzu strefowym w Leśnej (strefa ul. Baworowo). Tym samym w roku 2023 działały łącznie 4 rejestratory. Urządzenia te działają w oparciu o zasilanie akumulatorowe, dzięki temu można je stosować w miejscach bez dostępu do energii elektrycznej. Rejestrowane dane są wysyłane na serwer za pośrednictwem infrastruktury GSM i dostęp do danych jest możliwy 24h/dobę.

Obecnie monitorowane w ten sposób sieci wodociągowe:
– Leśna/Smolnik/Miłoszów – 3 rejestratory (w tym jeden strefowy)
– Stankowice – 1 rejestrator
– Grabiszyce – 1 rejestrator (zamontowano w roku 2024)

Jeden z rejestratorów zamontowany w komorze wodomierzowej

Oprócz ww. monitorowane są wodomierze w stacji uzdatniania wody w Złotnikach Lubańskich w ramach inwestycji wykonanej w roku 2022.

Poniższy wykres obrazuje efekty działań pracowników Referatu Gospodarki Komunalnej. Dzięki doszczelnieniu sieci w ramach usuwania awarii zauważalny jest znaczny spadek produkcji wody. Czerwonymi punktami oznaczono usuwanie nieszczelności.

Zarejestrowana produkcja od 01.04.2023 do 30.03.2024 r. Studnia 4a ujęcie Smolnik.

Mimo podejmowanych działań poszukiwawczych, z pewnością mamy nadal do czynienia z kilkoma czynnymi ukrytymi wyciekami. Dotyczy to sieci wodociągowych w Leśnej/Smolniku/Miłoszowie, Pobiednej oraz Stankowicach. To właśnie czas trwania ukrytych wycieków (CTUW) jest kluczowym parametrem jeśli chodzi o generowanie strat. Wbrew pozorom awarie wodociągowe skutkujące wypływem wody na powierzchnię są najbardziej „oczekiwanymi” przez służby wodociągowe. Lokalizacja wycieku jest wtedy natychmiastowa i do doszczelnienia wycieku dochodzi bardzo szybko. Natomiast w przypadku, gdy woda nie ujawnia się na powierzchni, dokładna lokalizacja awarii jest utrudniona.

Nocne przepływy jako miernik szczelności sieci
Dzięki funkcjonującym rejestratorom możliwy jest podgląd tzw. nocnych przepływów. Jest to minimalne natężenie przepływu występujące w danej dobie. Każdorazowo do doszczelnieniu sieci obserwujemy spadek nocnych przepływów. Zazwyczaj występuje on w godzinach ok. 3 – 4 rano. Poniżej czerwonymi znacznikami zaznaczono występowanie minimalnych nocnych przepływów dla sieci wodociągowej w Grabiszycach.

Monitoring oraz modernizacja przepompowni ścieków przy ul. Sienkiewicza i Pocztowej

Początkiem września 2023 r. zakończyliśmy zadanie związane z modernizacją szaf sterowniczych dwóch istniejących przepompowni ścieków.

Modernizacja była konieczna przede wszystkim ze względu na stan techniczny urządzeń. W szczególności na terenie przepompowni przy ul. Pocztowej stan techniczny szafy zagrażał życiu i zdrowiu pracowników. Praca obu przepompowni nie była zdalnie monitorowana.

szafa przy ul. Pocztowej
szafa przy ul. Sienkiewicza
Szafa sterownicza po modernizacji (ul. Pocztowa i ul. Sienkiewicza)
Przepompownia przy ul. Pocztowej
Przepompownia przy ul. Pocztowej po modernizacji

W ramach zadania, którego wykonawcą była firma Hydro-Partner Sp. z o.o. z Leszna za kwotę 39 802,80 zł wymieniono dwie szafy sterownicze oraz włączono je do systemu monitoringu. Jednym z ważniejszych usprawnień jest zastosowanie sondy hydrostatycznej, która na bieżąco wskazuje poziom ścieków w przepompowni.

Przepompownia przy ul. Sienkiewicza po modernizacji
Panel synoptyczny przepompowni dostępny online

Produkcja wody a straty – wypadkowa stanu sieci wodociągowych

Produkcja wody w latach 2020-2024
Relacja ilości wody wyprodukowanej a pobranej w roku 2023

Straty dzielą się na rzeczywiste i pozorne.
Za główne przyczyny rzeczywistych strat uznaje się:
– przecieki z nieszczelności korozyjnych, nieszczelności na złączach i na skutek innego rodzaju uszkodzeń awaryjnych,
– przecieki wody z nieszczelnego uzbrojenia przewodów takiego jak dławiki zasuw, hydranty, zawory spustowe, zawory odpowietrzające i nawiertki połączeniowe,
– przecieki wody w urządzeniach u odbiorców w wypadku niemierzenia ich przez wodomierz
– kradzieże wody.
Pozorne straty wody nie stanową faktycznych ubytków wody z nieszczelnego systemu sieciowego a jedynie wpływają na wartość obliczeniowego wskaźnika strat, to znaczy na wynik liczbowy bilansu objętości wody dostarczonej do sieci i sprzedanej odbiorcom. Na wysokość strat pozornych wpływają:
– dokładność pomiaru objętości wody dostarczanej do sieci,
– dokładność pomiaru objętości wody zużytej przez odbiorców,
– niejednoczesność odczytów przyrządów pomiarowych objętości wody w miejscu dostawy do sieci i u odbiorców.

Analiza współczynników strat za lata 2022 i 2023. Wnioski:
– nastąpiła redukcja strat na sieci wodociągowej w Złotnikach Lubańskich i Grabiszycach. Z analizy nocnych przepływów wynika, że na sieci wodociągowej w Złotnikach Lubańskich wodomierz główny się zatrzymuje dlatego też wynikła strata nie powinna być wynikiem nieszczelności na sieci.
– na pozostałych sieciach występuje wzrost poziomu strat. Ponadto zaznaczyć należy, że na terenie Stankowic, Pobiednej i Smolnika/Leśnej/Miłoszowa współczynnik ten jest bardzo wysoki. Niestety mimo podejmowanych wysiłków, bezzwłocznego usuwania występujących awarii a także zlokalizowaniu i zatamowaniu kilku ukrytych wycieków na powyższych sieciach występują w dalszym ciągu nieujawnione nieszczelności.

usuwanie awarii na sieci wodociągowej w rejonie byłych zakładów „Dolwis” – wrzesień 2023 r.
usuwanie awarii na sieci wodociągowej w okolicy ul. Orzeszkowej 18 w Leśnej – listopad 2023 r.

Telefon alarmowy

Niezwykle istotne jest uświadomienie mieszkańców ich znaczącej roli w diagnostyce sieci wodno-kanalizacyjnej. Każde zgłoszenie podejrzenia awarii jest weryfikowane a w przypadku potwierdzenia, awaria jest usuwana.
Na terenie Gminy Leśna jest możliwe zgłaszanie sytuacji awaryjnych pod następującymi numerami telefonów:
515 360 695 – w godzinach pracy Urzędu Miejskiego w Leśnej lub
75 721 11 80 – poza godzinami pracy Urzędu Miejskiego w Leśnej

Działania edukacyjne

W roku 2023 oczyszczalnię ścieków odwiedzili uczniowie ze szkoły podstawowej w Smolniku. W trakcie wizyty zaznajomiono dzieci z działaniem oczyszczalni a także przekazano bardzo istotne informacje na temat prawidłowego postępowania z odpadami pod ogólnie pojętym hasłem „toaleta to nie śmietnik”. Po zakończonej wycieczce został także zorganizowany konkurs plastyczny nawiązujący do poruszanych tematów, który utrwalił zdobytą wiedzę.

Toaleta to nie śmietnik

Wykorzystujemy każdą okazję na przekazywanie informacji nt. skutków wrzucania odpadów do toalet, itp. Licząc na szerokie zainteresowanie treścią niniejszego raportu, także w tym miejscu przypominamy, że do toalet/zlewozmywaków/umywalek/itd. nie wyrzucamy:

  • nawilżanych chusteczek
  • tamponów, podpasek
  • patyczków higienicznych
  • pieluch jednorazowych
  • prezerwatyw
  • materiałów opatrunkowych
  • ręczników papierowych i gazet
  • ubrań, szmatek, tekstyliów
  • włosów
  • resztek żywności
  • chemii budowlanej, farb i olejów
  • zużytych tłuszczów spożywczych

Odpady te powodują nie tylko problemy w wewnętrznych instalacjach kanalizacyjnych, ale przede wszystkim oddziałują negatywnie na pracę sieci kanalizacyjnej, przepompowni oraz oczyszczalni ścieków powodując m.in.: awarie pomp, zatory, wylania ścieków. Każdorazowe usuwanie wywołanych w ten sposób awarii jest kosztowne, dochodzące niekiedy nawet do 6 000 zł jednorazowo. Wyżej wskazane odpady nie rozpuszczają się w wodzie. Przykładowo tłuszcze tężeją w kanalizacji, osadzają się na ściankach i w skrajnych sytuacjach potrafią zatkać całą rurę.

zapchany wirnik pompy chusteczkami nawilżanymi i innymi tekstyliami
zapchany wirnik chusteczkami nawilżanymi oraz innymi odpadami
odpady pozostałe z czyszczenia studni kanalizacyjnych w rejonie ul. Osiedle/Kombatantów/Izerska – przede wszystkim chusteczki nawilżane
wylanie ścieków spowodowane zatorem w kanalizacji odprowadzającej ścieki z bloków przy ul. Elizy Orzeszkowej 15 i 17
przyczyna zatoru na sieci kanalizacyjnej odprowadzającej ścieki z bloków przy ul. Elizy Orzeszkowej 15 i 17 – zbite chusteczki nawilżane
stężałe tłuszcze spowodowały niemal całkowity brak prześwitu w rurze – kanalizacja odprowadzająca ścieki z budynków przy ul. Morcinka 3, 3a, 3b i 3c
Pompa z przepompowni oblepiona stężałymi tłuszczami – ul. Pocztowa